Verpakkingstrends - verspilling versus vervuiling

Zoals een chefkok zijn gerechten dresseert, zo draagt in retail de verpakking bij aan de beleving van foodproducten. In het traject van productontwikkeling gaat het daarom niet alleen om de inhoud, maar staan we ook al direct stil bij de verpakking. En daar stellen we steeds meer eisen aan: niet alleen op het gebied van looks, informatie, bescherming en conservering, maar ook qua milieu-impact. In een reeks trendverhalen belichten we diverse foodtrends en hun effecten op trends in verpakkingen. In deel 1 staat duurzaamheid centraal.


Consumenten willen bewuster eten en zijn meer en meer wars van verspilling. Verpakkingen spelen een belangrijke rol in deze foodtrend. Welke materialen kies je? Hoe maak je producten langer houdbaar? Maar ook: hoe verhoudt houdbaarheid zich ten opzichte van vervuiling? Want, het een is nogal eens tegenstrijdig aan het ander.

Op zoek naar geschikte, duurzame materialen

‘Binnen een decennium willen wij alle verpakkingen geschikt maken voor recycling of hergebruik.’ Die ambitie brachten prominente foodbedrijven als Nestlé, Unilever en Coca Cola in 2018 naar buiten. De uitspraken hebben ertoe geleid dat de verpakkingsindustrie versneld op zoek is naar alternatieven voor vervuilende verpakkingsmaterialen.

Zo worden er grote stappen gezet in de ontwikkeling van biobased en biologisch afbreekbare plastics. Daarnaast wordt er steeds meer gebruik gemaakt van recyclebare materialen. De non-food industrie loopt voorop met het gebruik van deze materialen. In de foodbusiness is namelijk de prangende vraag: zijn deze materialen ook geschikt voor direct voedselcontact? Daar wordt momenteel volop onderzoek naar gedaan. Vooral bij de verpakking van verse producten wil je weloverwogen keuzes maken om de voedselveiligheid en kwaliteit te waarborgen.

Voedselveiligheid bij gerecyclede materialen

Wim van Winkel is Packaging Engineer bij Euroma: ‘Bij het gebruik van gerecyclede materialen voor foodproducten, is de voedselveiligheid een absolute voorwaarde. Glazen verpakkingen bestaan bijvoorbeeld voor 60% uit scherven. Dat gerecyclede materiaal wordt verhit tot 1200 graden. Glas is bovendien ondoordringbaar voor schadelijke stoffen en bacteriën. Daarmee is de voedselveiligheid gewaarborgd met dit materiaal. Voor bijvoorbeeld diverse gerecyclede kunststoffen bestaat daarover nog geen uitsluitsel.’
 

Afval scheiden mogelijk maken

De verpakkingsindustrie is momenteel dus volop in beweging om passende materialen te vinden die consumenten kunnen recyclen, dan wel composteren. Naast de nodige uitdagingen in de productie daarvan, is ook het gedrag van de consument bepalend in het succes; diens mogelijkheden en bereidheid om afval te scheiden en schoon in te leveren. Naast een stimulerende werking vanuit de overheid in de vorm van statiegeld, kunnen ook foodproducenten daar een bijdrage aan leveren.

Mono-materiaalgebruik

Wim van Winkel: ‘Om afvalscheiding en –inzameling laagdrempeliger te maken, kijken we kritisch naar ons assortiment verpakkingen. Vaak bestaan verpakkingen uit meerdere materialen. Door over te gaan op mono-materialen, maak je het voor de consument eenvoudiger om afval gescheiden in te leveren. Op dit moment zijn wij bezig met het vervangen van een potje van drie verschillende materialen naar een potje dat volledig van recyclebaar kunststof is.’

Besparen op materiaal

Afval scheiden is één ding. Het liefst willen we een zo klein mogelijke afvalstroom creëren. Ook in het besparen van verpakkingsmateriaal zijn we de nodige inspanningen om minimaal gebruik aan verpakkingsmaterialen mogelijk te maken.

Slimme oplossingen voor afvalreductie

Wim van Winkel: ‘Op het gebied van retailverpakkingen wordt steeds bewuster omgegaan met de hoeveelheid verpakkingsmateriaal. En alhoewel de verpakkingsmarkt voor business to business en Foodservice minder in beweging is dan de B2C verpakkingsmarkt, zien we ook hier talloze pogingen om te verduurzamen. Zo worden sauzen voor de horeca vaak in emmers verpakt. Die leveren echter vrij veel afval op. Een mogelijke oplossing kan zijn om de sauzen in een bag-in-box of bag-in-krat te leveren. Een emmer weegt al snel 400 gram. De plastic zak heeft een gewicht van slechts 50 tot 120 gram. Een aanzienlijke reductie in plastic afval.’

Minder voedselverspilling

We horen het vrijwel dagelijks: we verspillen met z'n allen veel te veel voedsel. Dat moet minder. Een van de oorzaken van verspilling heeft dikwijls te maken met te grote hoeveelheden voedsel in een verpakking. Daarom worden foodproducten nu veel vaker (ook) in kleinere porties aangeboden.

Kleinere porties

Wim van Winkel: ‘In het kruidenvak in de supermarkt staan nog regelmatig grote potten kruiden. Maar mensen hebben vaak maar kleine porties nodig, omdat ze een recept willen uitproberen bijvoorbeeld. Grote voorraden kruiden zijn dan overbodig en ongewenst, omdat er een grote kans is dat ze uiteindelijk bij het afval belanden. Daarom ontwikkelt Euroma diverse portieverpakkingen en hebben we onlangs een kleiner formaat flacons geïntroduceerd. Een kleine bijdrage aan het verminderen van voedselverspilling.’

Haal alles eruit wat erin zit

Veel consumenten houden er bovendien niet van dat ze producten moeten weggooien, omdat ze het niet uit de verpakking kunnen halen. Denk aan knijpflessen die niet helemaal leeg gaan. Het vinden van een oplossing voor dit probleem draagt bij aan een positief en duurzaam imago. Een Amerikaanse universiteit heeft een fles met speciale coating bedacht. Door deze “LiquiGlide” coating komt de ketchup direct uit de fles. Het is nog niet duidelijk of en wanneer de flessen in productie worden genomen.

Langer vers

Nog een antwoord vanuit de verpakkingsindustrie op voedselverspilling: slimme innovaties die de versheid van levensmiddelen verlengen. Ze voorkom je verlies door een veilig transport en help je de consument om thuis minder eten weg te gooien. Zo draag je als foodproducent bij aan het tegengaan van voedselverspilling.

Zo wordt vaak een gasmengsel van zuurstof en kooldioxide toegevoegd aan vlees, groente en fruit om bederf en verrotting tegen te gaan. Ook zien we vleesverpakkingen met een tunnel naar een onderliggend lekbakje, waardoor het vlees niet meer in contact komt met het vocht en de houdbaarheid langer is.

Het ogenschijnlijk tegenstrijdige van dergelijke acties om de houdbaarheid te verlengen, is dat ze vaak meer verpakkingsmateriaal met zich meebrengen. Zo is er veel kritiek op de enorme hoeveelheid groenten en fruit die in plastic worden verpakt. Het is een kwestie van afwegen waar de meeste verspilling plaatsvindt: aan het begin van de keten waar grondstoffen ten prooi kunnen vallen aan bacteriën, of aan het eind, omdat mensen te veel weggooien.

Volgens de verpakkingsexpert in dit artikel in NRC zou de ecologische footprint van voedsel in veel gevallen groter zijn zonder verpakking. “Zonder verpakking zou er nog veel meer in de vuilnisbak terechtkomen.”

Moedig hergebruik aan
De discussie over voedselverspilling komt voort uit de noodzaak om duurzamer met onze aarde om te gaan. Herbruikbare verpakkingen worden gezien als een belangrijke manier voor merken om een steentje bij te dragen aan een schonere wereld.

Kleinere porties

Wim van Winkel: ‘Een voorbeeld van het stimuleren van hergebruik zijn de verpakkingen van Euroma's eigen consumentenmerk. De 100% pure kruiden, specerijen en melanges zijn verpakt in trendy blikjes, glazen en keramieken potjes. Veel mensen sparen ze en etaleren ze in hun keuken. Het fraaie uiterlijk van die verpakkingen is niet alleen gericht op het stimuleren van verkoop, maar ook op het hergebruik ervan. Dat wordt verder aangemoedigd door de toepassing van etiketten die eenvoudig te verwijderen zijn, 'peelable' labels. Wanneer de consument de verpakking niet meer wil gebruiken, dan is deze altijd recyclebaar. De glazen potjes gaan in de glasbak. De blikjes en metalen deksels van de potjes kunnen in de PMD-container en de keramieken potjes kun je als waxinelichtjeshouder of als bloempotje hergebruiken.

Meer informatie over verpakkingen

Er spelen nog talloze andere trends in verpakkingen. Zo willen consumenten verrast worden en dragen verpakkingen daaraan bij. Bovendien zijn er diverse innovaties die het gebruiksgemak vergroten. Daarover meer in deel 2 van deze reeks.

Bent u op zoek naar meer inspiratie of vragen over de verpakking van uw product? Euroma heeft een uitgebreid aanbod en denkt graag met u mee. Neem voor meer informatie over onze verpakkingsoplossingen contact op met onze Manager Marketing & Innovation Pernella Geluk.

Wilt u een bestaand product of verpakking verbeteren, of bent u op zoek naar productinnovaties?

Benader Pernella dan voor een inspiratie workshop.